فهرست مطالب
سوله سبک در اصطلاح تخصصی به آن دسته از سازه‌های فلزی گفته می‌شود که اغلب با سقف شیب دار یا قوسی طراحی و ساخته می‌شوند و وزن پایین و ساختار ساده‌ای دارند.
سوله‌ها امروز یکی از کاربردی‌ترین انواع سازه‌های فلزی به شمار می‌روند که برای مقاصد و کاربری‌های گوناگونی کاربرد دارند. عمدتا در ساخت این سازه‌ها از فولاد بسیار مقاوم استفاده می‌شود اما سوله‌ها از نظر شکل ظاهری و تناسب با کاربری‌های گوناگون به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
یکی از محبوب‌ترین انواع سوله‌ها، سوله سبک است که در ساخت آن از فولاد کمتری اما به شکل بهینه و بسیار مقاوم استفاده می‌شود. در نتیجه این موضوع سوله‌های سبک نسبت به دیگر سازه‌های مشابه وزن کمتری دارند و در نتیجه هزینه اجرای آن‌ها نیز نسبتا اقتصادی‌تر محسوب می‌شود.
از طرفی، ویژگی‌های سوله سبک سبب شده تا این سازه‌ها کاربرد زیادی در صنایع مختلف و کاربری‌های گوناگون داشته باشند. سوله‌های سبک را با ترکیبی از تیر آهن، ورق فولادی و دیگر قطعات، بر پایه یک فونداسیون بتنی مقاوم می‌سازند. با وجود این طراحی و ساختار ظاهری سوله‌ها می‌تواند بر اساس کارایی یا سفارش کارفرما متفاوت باشد.
امروزه از سوله‌ها برای کاربری‌های گوناگونی از انبار معمولی گرفته تا گلخانه، دامداری، مرکز همایشگاه، نمایشگاه، کارخانه، کارگاه تولیدی و غیره استفاده می‌شود.
در این بین کیفیت بالا، سرعت عمل اجرا و برخی موارد دیگر سبب شده تا سوله سبک یک گزینه ایده‌آل برای عموم افراد باشد. ما در ادامه ضمن پرداختن به قیمت سوله سبک می‌کوشیم شما را با انواع، ویژگی‌ها، مزایا و معایب سوله‌های سبک آشنا کنیم.
چرا سوله‌های سبک را انتخاب کنیم؟
در یک تقسیم‌بندی کلی، سوله‌های سبک را به دو دسته سبک و سنگین تقسیم می‌کنند. سوله‌های سنگین امروزه و در نتیجه پیشرفت تکنولوژی و علم مهندسی کاربرد کمتری دارند و بیشتر برای شرایط خاص استفاده می‌شوند چراکه ساخت آن‌ها به دلیل وزن بالای سازه چندان به صرفه نیست.
از سویی با توجه به امکان تعبیه دهانه‌های بزرگ برای سوله‌های سبک، یکی از مهمترین کارکردهای سوله‌های سنگین به سوله‌های سبک انتقال پیدا کرده و در نتیجه بسیاری از صنایع و تولیدی‌ها به جای صرف هزینه کلان برای احداث سوله سنگین به سراغ سوله سبک می‌روند.
البته هر دو نوع همچنان بسیار کاربردی محسوب می‌شوند و از مقاومت و استحکام بالایی برخوردارند. به طور کلی نیز نمی‌توان تعیین کرد که سوله سنگین مقاوم‌تر است یا سبک اما هر دو مدل سازه در صورت طراحی دقیق و اجرای اصولی، از استحکام بالایی برخوردار خواهند بود.
اما در مجموع، ویژگی اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه بودن سوله‌های سبک سبب شده تا عموم افراد امروز از این مدل سازه فلزی برای کاربری‌های مختلف استفاده کنند.
طراحی، ساخت و نصب سوله سبک به طور کلی فرآیند سریع و آسان‌تری محسوب می‌شود. این مسئله نیز دیگر عامل ترجیح سوله سبک به سوله سنگین یا دیگر سازه‌های فلزی است.
همچنین در این مدل از سوله‌ها می‌توان انواع جرثقیل سقفی را بدون هیچ محدویتی نصب و استفاده کرد و این نیز یک فاکتور کلیدی محسوب می‌شود. البته در نصب جرثقیل باید با توجه به وزن، ابعاد و مقاومت سازه، تعداد جرثقیل را تعیین کرد و از جرثقیلی با وزن متناسب با سازه استفاده کرد.
قیمت سوله سبک
یکی از اصلی‌ترین سوالات عموم افراد پیش از اقدام برای سفارش ساخت یا خرید یک سوله، قیمت سوله سبک است. عوامل موثری بر قیمت نهایی سوله موثر هستند و عمدتا در قیمت‌گذاری سوله، ابعاد و وزن سازه را درنظر می‌گیرند.
همچنین در برآورد قیمت سوله سبک، عوامل زیادی از قیمت روز مصالح گرفته تا هزینه ابزار و نیروی انسانی و حتی شرایط اقتصادی کشور موثر هستند. گرچه احداث سوله‌های سبک نسبت به دیگر انواع سازه‌های فلزی با هزینه معقول‌تری قابل انجام است، اما همچنان پیش از اقدام به سفارش ساخت یا خرید باید با در نظر گرفتن فاکتورهای موثر بر قیمت ساخت سوله سبک، برآوردی تقریبی از قیمت تمام شده عملیات به دست آورد.
در ادامه قصد داریم شما را با مهمترین عوامل موثر بر قیمت سوله آشنا کنیم. اما به طور کلی این اصل را در نظر داشته باشید که قیمت سوله سبک ارتباط مستقیمی با وزن سازه در هر متر مربع دارد. اما مهمترین عوامل موثر بر قیمت سوله سبک موارد زیر هستند:
نوسانات قیمت آهن‌آلات و مصالح
در حال حاضر یکی از مهمترین عوامل موثر در قیمت ساخت انواع سوله و سازه‌های فلزی، قیمت روز آهن‌آلات و مصالح مورد استفاده است. امروزه در کشور ما به دلایلی مانند نرخ تورم، شرایط کلی اقتصاد کشور، محدودیت‌ها و مشکلات تولید فولاد و البته نوسانات نرخ ارز، قیمت آهن‌آلات که عمده‌ترین مصالح مورد استفاده در ساخت سوله و سازه فلزی به شمار می‌روند به شدت متغیر و پرنوسان است.
ابعاد سوله
با توجه به کاربری سوله و زمین مدنظر برای ساخت آن، ابعاد سوله‌ای که می‌سازید متفاوت است. طبیعتا هرچه ابعاد سوله سبک بیشتر باشد، نیاز به مصالح و آهن‌آلات بیشتری برای ساخت سوله وجود دارد و در نتیجه هزینه تمام‌شده ساخت سوله نیز بیشتر خواهد شد.
از طرفی در سوله‌هایی با ابعاد بزرگتر از حد معمول، علاوه بر مصالح بیشتر، ضروری است تا مهندسین متخصص در طراحی سازه دقت عمل بیشتری به خرج دهند و به جزئیات خاصی بپردازند تا مقاومت و ایمنی سازه در دراز مدت تضمین شود.
نوع تجهیزت مورد استفاده در سوله
بسته به نوع و کاربری سوله، نوع تجهیزات و وسایلی که در آن استفاده می‌شود می‌تواند متفاوت و بر قیمت سوله سبک موثر باشد. مثلا در سوله‌هایی با کاربری دامداری یا گلخانه از سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی ویژه‌ای با هزینه عموما بالا استفاده می‌شود که می‌تواند قیمت نهایی ساخت سوله را بالا ببرد.
در برخی از کاربری‌ها نیز ممکن است نیاز به نصب جرثقیل سقفی یا سیستم‌های نورپردازی ویژه و عایق‌کاری‌های خاص باشد که همگی بر قیمت نهایی سوله تاثیرگذار هستند.
کیفیت مصالح و متریال سازه
دیگر عامل موثر بر قیمت سوله سبک، کیفیت مصالح و آهن‌آلات به کار رفته در سازه آن است. بسته به بودجه و البته سفارش کارفرما، ممکن است کیفیت مصالحی که برای ساخت هر سوله استفاده می‌شود متفاوت باشد. موضوعی که تاثیری قابل توجه به هزینه ساخت سوله سبک دارد.
هزینه های جانبی
علاوه بر تمام این موارد باید برخی هزینه‌های جانبی شامل هزینه دستمزد نیروی انسانی، تامین تجهیزات ایمنی، حمل و نقل تجهیزات، ایاب و ذهاب کارگران و مواردی دیگر را نیز در نظر داشته باشید که بر قیمت نهایی عملیات ساخت‌وساز موثر هستند.
نکته مهمی که در این بخش لازم به ذکر است اینکه ممکن است در مواردی برای ساخت سوله نو با پیشنهادات قیمتی بسیار ارزان و شگفت‌انگیزی مواجه شوید که شما را وسوسه کنند.
با وجود این توجه داشته باشید که امروزه برخی از شرکت‌های غیرمتخصص در روندی غیرقانونی و خلاف عرف بازار، با حذف برخی از اجزای مهم سازه و استفاده از مقاطع فولادی دست دوم یا با کیفیت پایین، قیمت تمام‌شده سازه را پایین‌تر می‌آورند.
این در حالی است که این اقدام آن‌ها منجر به تضعیف ساختار سوله و کاهش عمر و مقاومت آن می‌شود و می‌تواند در دراز مدت با خسارات جانی و مالی بسیاری همراه باشد.
پس هرگز به انگیزه کاهش هزینه‌ها به سراغ گزینه‌های قیمتی بسیار ارزانتر نروید و حتما درباره سابقه و تخصص شرکت مدنظر خود برای انعقاد قرارداد ساخت سوله تحقیق کنید.
ویژگی های سوله سبک
سوله‌های سبک با توجه به ساختار خاص و مدرن خود، از ویژگی‌های خاصی برخوردارند که در ادامه قصد داریم برخی از مهمترین موارد را مرور کنیم.
مقاومت و استحکام بالا
مهمترین و شاید اولین ویژگی سوله سبک، مقاومت بالای ساختار آن در برابر عوامل محیطی مختلف و شرایط جوی گوناگون از جمله باد و طوفان یا حتی زلزله است. تاکید ما در این بخش از آنجاست که بعضی افراد به دلیل ویژگی‌های ذاتی سوله سبک مانند وزن کم، اقتصادی بودن و مصرف کمتر فولاد در ساختار آن تصور می‌کنند که این سازه‌ها، سازه‌هایی ضعیف و بی‌کیفیت هستند.
اما باید بدانید که همه این تصورات غلط است. ساختار سوله سبک با وجود این ویژگی‌ها، از مقاومت بالایی برخوردار است و اساسا هدف از طراحی این سوله‌ها، استفاده بهینه از بودجه و مصالح فولادی برای کارایی‌های گوناگون است.
قابلیت تعمیر و مقاوم‌سازی ساده
دیگر ویژگی مهم سوله‌های سبک، ساختار ساده، ارزان، قابل تعمیر و اقتصادی آن‌هاست. از طرفی عدم نیاز به نصب ستون در داخل سازه سوله‌های سبک سبب شده تا فضای داخلی این سازه‌ها گسترده‌تر باشد و در نتیجه سوله برای کاربری‌های متنوع و بسیاری مناسب باشد.
همین ویژگی‌ها همچنین باعث شده تا بتوان ساختار سوله فلزی سبک را در صورت نیاز در آینده گسترش داد، تقویت کرد یا حتی بدون نیاز به صرف هزینه زیاد تعمیر کرد.
امکان جابجایی و دمونتاژ راحت
مزیت دیگر سوله‌های سبک اینکه معمولا اتصالات آن‌ها با پیچ و مهره به هم وصل می‌شود و در نتیجه امکان دمونتاژ و جابجایی آن‌ها به محل دیگری برای استفاده مجدد وجود دارد.
انعطاف‌پذیری در طراحی
از دیگر ویژگی‌های سوله سبک باید به امکان طراحی و ساخت در تعداد طبقات مختلف با ویژگی‌های گوناگون در هر بخش سازه اشاره کرد.
انواع سوله سبک
امروزه و در صنعت ساخت سازه‌های فلزی، نوآوری‌های گوناگونی جهت تناسب سازه‌ها با کاربری‌ها و مقاصد گوناگون انجام شده و در نتیجه ما با انواع سوله فلزی مواجه هستیم. در ادامه قصد داریم شما را با برخی از مهمترین، کاربردی‌ترین و رایج‌ترین انواع سوله سبک آشنا کنیم.
سوله لوله‌ای
سوله لوله ای که به نام سوله سیلندی یا فوق سبک نیز شناخته می‌شود با ترکیبی از قطعات لوله‌ای شکل که به جای پروفیل مورد استفاده قرار می‌گیرند ساخته می‌شود. در واقع نام این مدل از سوله‌های سبک نیز از شکل همین قطعات برگرفته شده است. اسکلت فلزی سازه، ستون‌ها و سقف در این مدل از سوله‌ها با این قطعات لوله‌ای شکل انجام می‌شود که در عین مقاومت بالا، سرعت فرآیند ساخت را نیز بالا می‌برند.
سوله خرپایی
دیگر مدل رایج ساخت سوله، سوله خرپایی است که برای مقاصد و کاربری‌های گوناگونی مناسب است و امروزه در صنایع و کارگاه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیرهای این سازه‌ها وزن کمتر اما مقاومت بالایی دارند و در نتیجه سازه کلی سوله را سبک‌تر می‌کنند.
سوله‌های خرپا خود انواع مختلفی از جمله ساده، هشت‌تایی، پرات، وارن و غیره دارند که هر یک مقاومت و وزن متفاوتی دارند و برای کاربری‌ها و مناطق متفاوتی مناسب هستند.
سوله با جان سینوسی
در ساخت سوله با جان سینوسی در بخش جان تیر به جای ورق‌های صاف از ورق سینوسی استفاده می‌شود.
طراحی تیر با جان سینوسی برای بخش‌های مختلف سازه سوله از جمله ستون و رفتر کاربرد دارد. در این ستون‌ها، فشار به بال‌های تیر وارد می‌شود و نه جان تیر در نتیجه جان در واقع نگهدارنده بال‌های تیر است.
سوله UBM
سوله UBM یکی از جدیدترین انوع سوله سبک است که بدون استفاده از تیر و ستون و موارد دیگر و صرفا با ورق تولید می‌شود. همین موضوع در کاهش قابل توجه وزن سازه و ساده‌تر شدن ساختار آن موثر است. در نتیجه سوله‌های UBM گزینه‌هایی شدیدا اقتصادی محسوب می‌شوند. البته کاربری این مدل‌ها به تنوع دیگر انواع سوله‌های سبک نیست و معمولا برای شرایط و کاربری‌های خاص مناسب هستند.
سوله فضایی
سوله فضایی یکی دیگر از انواع رایج سوله سبک محسوب می‌شود که برای شرایطی که نیاز به دهانه‌های بزرگ باشد استفاده می‌شود. سوله‌های فضایی دارای قاب‌های منفردی هستند که با تیر ورق ساخته می‌شوند. این سازه‌ها عملکردی سه‌بعدی دارند و در نتیجه برای طراحی نیز نیاز به تحلیل‌های سه‌بعدی دارند.
دیگر ویژگی سوله فضایی، امکان دمونتاژ اجزای آن و استفاده مجدد در محیط‌ها یا مناطق دیگر یا حتی بازیافت کامل اجزاست. در ساخت این سوله‌ها عمدتا از مقاطع دایروی توپر و تو خالی، قوطی، نبشی و دیگر موارد مشابه استفاده می‌شود. لوله یکی از کاربردی‌ترین مقاطع مورد استفاده در این سازه محسوب می‌شود.
مزایا و معایب سوله سبک
سوله‌های سبک نیز مانند هر سازه دیگری مزایا و معایب خاصی دارند. از مهمترین مزایای سوله‌های سبک باید به تناسب آن‌ها برای صنایع و کاربری‌های گوناگون و امکان جایگزینی با سوله‌های سنگین اشاره کرد.
این مسئله باعث می‌شود تا با هزینه‌ای به مراتب کمتر از سوله‌های سنگین بتوان نسبت به احداث یک سوله کارگاهی یا تولیدی اقدام کرد.
فرآیند ساده‌تر ساخت، تنوع کاربرد و امکان نصب و بهره‌برداری ساده از دیگر مزایای این سوله‌هاست. از طرفی این سوله‌ها با توجه به نوع ساختار و فضای داخلی گسترده‌ای که در اختیار مالک قرار می‌دهند برای طیف متنوعی از کاربری‌ها مناسب هستند و همین مسئله در محبوبیت بیشتر آن‌ها موثر بوده است. دیگر مزایای سوله سبک عبارت است از؛
قیمت مناسب
برای ساخت سوله سبک تناژ متریال استفاده شده که نسبت به سوله‌های سنگین مقدار کمتری دارند و در نتیجه طراحی، ساخت و مونتاژ آن‌ها ساده‌تر است. همین مسئله در هزینه حمل‌ونقل سازه نیز تاثیر دارد و در مجموع سوله‌های سبک را به گزینه‌ای اقتصادی بدل می‌کند.
همچنین این سوله‌ها بعد از نصب نیز همچنان ارزش قابل توجهی دارند و شما بعد از چند سال استفاده می‌توانید در صورت تمایل آن را به عنوان سوله دست دوم به فروش برساند.
امکان تعبیه دهانه‌های بزرگ
دیگر ویژگی سوله سبک با توجه به ساختار و طراحی آن، امکان نصب دهانه‌هایی بزرگ در ابعاد مختلف است. ساختار این سوله‌ها سبب می‌شود تا محدودیتی در تعیین عرض و ارتفاع دهانه نداشته باشید به نحوی که در این سازه‌ها می‌توانید دهانه‌هایی تا طول 60 متر بدون مزاحمت ستون میانی داشته باشید.
جابجایی آسان
دیگر مزیت مهم سوله‌های سبک امکان جابجایی آسان آن‌هاست که سبب می‌شود بتوانید سوله را در محل شرکت ساخته و سپس به محل نصب منتقل کنید. همین ویژگی و نوع اتصالات سوله فلزی سبب می‌شود تا بتوانید در آینده و در صورت لزوم بدون صرف هزینه چندانی، سوله خود را جابجا کرده و در محل دیگری نصب کنید.
طول عمر بالا
سوله‌های سبک با وجود ویژگی‌ها و ساختار ساده‌ای که دارند از استحکام و مقاومت بسیاری بالایی نیز برخوردارند و در برابر عموم عوامل طبیعی از طوفان و برف و باران گرفته تا زلزله مقاومت دارند.
نگهداری ارزان و آسان
سوله‌های سبک به دلیل ساختار ساده و معمولی خود نیاز به هزینه نگهداری خاصی ندارند و در عین حال، در صورت نیاز به تعمیر یا مقاوم‌سازی نیز هزینه زیادی روی دست کاربر نمی‌گذارند. با وجود این شاید بهتر باشد جهت جلوگیری از فرسودگی سازه، هر چند سال یکبار تمام اجزای آن‌ها رنگ‌آمیزی شود.
سرعت بالای ساخت و ساز
استفاده از سوله سبک مانند هر سوله و سازه فلزی دیگری از یک ویژگی کلیدی نسبت به دیگر روش‌های ساخت و ساز برخوردار است و آن تسریع عملیات ساخت، نصب و بهره‌برداری است. دلیل اصلی این موضوع نیز تولید مقاطع سازه در کارخانه و صرفا مونتاژ یا نصب آن‌ها در محل مدنظر کارفرماست.
با وجود مزایایی که برای سوله سبک برشمردیم، این سازه‌ها معایبی نیز دارند. برای مثال باید به باگ ساختاری سوله‌های سبک اشاره کرد و آن اینکه اگرچه در بخش مزایا به امکان تعبیه دهانه‌های بزرگ به عنوان یک مزیت اشاره کردیم، این مزیت در شرایطی که نیاز به یک دهانه کوچکتر از 18 متر باشد یک عیب برای سوله سبک محسوب می‌شود.
دلیل این موضوع نیز این است که طراحی دهانه‌هایی کوچکتر از 18 متر در ساختار سوله‌های سبک می‌تواند حتی از سوله‌های سنگین نیز هزینه‌برتر باشد. اما در سوله‌هایی با دهانه 18 تا 22 متر این هزینه نسبتا برابر است. با وجود این برای تعبیه دهانه‌هایی بیش از 22 متر، سوله سبک گزینه مناسب‌تری است و اختلاف قیمت قابل توجهی با سوله سنگین پیدا می‌کند.
سوله سبک دست دوم
برخی از افراد با هدف صرفه‌جویی در هزینه‌های آغاز به کار خود ترجیح می‌دهند به جای طراحی و ساخت یک سوله نو، نسبت به خرید سوله سبک دست دوم اقدام کنند.
گرچه خرید و فروش سوله‌های سبک به دلیل ساختار ساده و امکان دمونتاژ و جابجایی آسان آن‌ها امروزه در کشور ما رواج دارد، توصیه می‌کنیم پیش از اقدام به خرید سوله دست دوم حتما از کیفیت و مقاومت سازه اطمینان حاصل کنید.
برای این مهم می‌توانید از مشورت متخصصان حوزه سازه‌های فلزی برای بررسی کیفیت، طول عمر و مقاومت سازه استفاده کنید. همچنین بهتر است در هر حال، قیمت خرید سوله دست دوم را با قیمت ساخت سوله نو مقایسه کرده و بعد تصمیم بگیرید.
کاربرد سوله سبک
سوله‌های سبک با توجه به ساختار خاص خود و ویژگی‌هایی که دارند برای کاربری‌های گوناگونی مناسب قلمداد می‌شوند. امروزه از این سازه‌ها برای مقاصد و کاربری‌های مختلفی از جمله سالن ورزشی، سالن همایش‌ها، سالن تولیدی و صنعتی، سردخانه، انبار، تعمیرگاه، گلخانه، دامداری، آشیانه هواپیما، تالار پذیرایی و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌شود.
نکات مهم در خرید سوله سبک
توصیه می‌کنیم در زمان اقدام برای خرید سوله یا سفارش ساخت آن، به برخی از نکات کلیدی توجه داشته باشید تا بتوانید سازه‌ای اقتصادی به تناسب نیاز خود با استحکام و مقاومت بالا سفارش دهید.
جزئیات سازه
برای خرید یا سفارش ساخت سوله سبک باید با مشورت کارشناسان این حوزه و با توجه به عواملی مانند کیفیت خاک یا شرایط آب‌وهوایی، نسبت به انتخاب نوع دقیق سازه و دیگر ویژگی‌های آن مانند سطح کیفیت متریال، عایق‌کاری‌های لازم و دیگر موارد اقدام کنید.
در این مرحله مواردی مانند نیاز به نصب تجهیزات ویژه داخل سوله مانند جرثقیل یا سیستم‌های تهویه نیز می‌تواند در تعیین نوع سوله و طراحی ساختار آن موثر باشد. همچنین ابعاد دهانه سوله در همین بخش باید به شکل تقریبی مشخص شود تا سازندگان برآوردی حدودی از ساختار و ابعاد دهانه سوله داشته باشند.
انتخاب شرکت سوله سازی
توصیه می‌کنیم مراحل ساخت، انتقال و نصب سوله را به طور کامل به یک شرکت متخصص در این حوزه بسپارید تا از بابت کیفیت کار و تناسب بخش‌های مختلف عملیات اطمینان داشته باشید.
امروزه شرکت‌های زیادی در ایران در حوزه تولید سوله سبک و سازه‌های فلزی مختلف فعالیت می‌کنند و بهتر است پیش از انتخاب یا انعقاد قرارداد با هر شرکتی، به خوبی درباره آن شرکت، سوابق کاری و تجارب مشتریان سابقش تحقیق کنید.
