بیلت به شکل استوانه ای یا چهارگوش با سطحی صاف و البته در قالب ماده اولیه برای ساخت محصولات نوردی مانند میلگرد، تیرآهن، نبشی و ناودانی تولید و عرضه می گردد. فرآیند تولید بیلت از طریق ریخته‌گری مداوم یا نورد گرم انجام می شود که به واسطه آن، کیفیت و استحکام محصول نهایی، مثال زدنی است. جالب اینجاست که ترکیب شیمیایی دقیق و قابلیت شکل پذیری بالای بلیت، امکان تولید محصولات متنوع و مقاوم را میسّر می سازد.
فهرست مطالب
بیلت
بیلت یا شمشال در لیست محصولات نیمه آماده صنعت فولاد قرار می گیرند. این محصول در واقع ماده اولیه برای تولید مقاطع فولادی همچون میلگرد و سیم مفتولی در نظر گرفته می شود. شایان ذکر است که بلیت طی فرایند ریخته‌گری مداوم تولید شده و از نظر ابعادی، سطح مقطع آن کمتر از 230 سانتی متر مربع است. بیلت به خاطر ساختار همگن و ترکیب شیمیایی کنترل شده، در فرآیندهای نورد گرم به خوبی شکل می‌گیرد و محصولاتی با کیفیت بالا را ایجاد می‌کند.
در ضمن، باید خاطر نشان کنیم که بیلت ها از نظر خواص مکانیکی و ترکیب شیمیایی به دو گرید SP3 و SP5 تقسیم می شوند.
گرید SP3 انعطاف پذیری و شکل پذیری بالاتری دارد و بیشتر در تولید سیم مفتولی و میلگردهای معمولی مورد استفاده قرار می گیرد. این در حالی است که گرید SP5 دارای استحکام بالاتری است و در تولید میلگردهای ساختمانی و صنعتی بیشترین استفاده را به خود اختصاص می دهد. بیلت‌ها دارای اشکال متنوعی هستند و بسته به نیاز صنایع، می توان آن‌ها را در اندازه ها و ترکیبات مختلف تهیه کرد. استفاده از بیلت باکیفیت در تولید مقاطع فولادی، تأثیر مستقیمی بر استحکام و دوام سازه های نهایی دارد و از این رو در صنایع مختلف مهم تلقی می شود.
انواع بیلت یا شمشال
بیلت یا شمشال به جهات مختلف- ترکیب شیمیایی، روش تولید و کاربرد آن در صنایع مختلف، قابل دسته بندی است.
بیلت فولادی (کربنی)
رایج ترین نوع بیلت در صنعت فولاد به شمار می رود و همانطور که از آن مشخص می شود از فولاد کربنی به دست می آید. این محصول دارای ترکیب شیمیایی استانداردی از کربن، منگنز و سیلیسیم است و در نوع خود، استحکام و سختی بالایی دارد. با این‌حال، انعطاف پذیری آن نسبت به برخی آلیاژهای دیگر کمتر است. بیلت فولادی در تولید میلگردهای ساختمانی، سیم مفتولی، نبشی، تیرآهن و قطعات صنعتی بیشترین کاربرد را به خود اختصاص می دهد. همچنین، در صنعت خودروسازی با هدف تولید شاسی و قطعات مقاوم در برابر فشار و ضربه قابل استفاده است.
بیلت آلیاژی
ترکیب شیمیایی متنوع و اضافه شدن عناصر آلیاژی مانند کروم، نیکل، مولیبدن و وانادیوم به این محصول، سبب گردیده که دارای مقاومت بالاتری نسبت به بیلت فولادی باشد.
- خواص مکانیکی بهبود‌یافته
- استحکام فوق العاده عالی
- مقاومت در برابر سایش و دمای بالا
مهم ترین خصوصیات محصول به شمار می روند. جالب است بدانید که مهم ترین کاربردهای بیلت آلیاژی شامل تولید قطعات صنعتی مستحکم، ابزارآلات مهندسی، پیچ و مهره های مقاوم و قطعاتی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است.
بیلت فولاد ضد زنگ (استنلس استیل)
وجود درصد بالای کروم و نیکل، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، به این محصول اضافه می کند. شایان ذکر است که در تولید تجهیزات پزشکی، لوله های مقاوم در برابر خوردگی، قطعات صنایع غذایی و دارویی و همچنین در ساخت قطعات دریایی و صنعتی به طور قابل توجهی مورد استفاده قرار می گیرد. علی رغم اینکه هزینه تولید آن نسبت به بیلت های کربنی و آلیاژی بالاتر است، اما به جهت عمر طولانی و مقاومت بالا در شرایط سخت، ارزش سرمایه گذاری را دارد.
بیلت آلومینیومی
نسبت به فولاد سبک تر است و رسانایی الکتریکی و حرارتی بالایی دارد. از بیلت آلومینیومی به منظور ساخت قطعاتی در صنایع هوافضا، خودروسازی، وسایل الکترونیکی، بسته بندی و حتی در ساخت تجهیزات پزشکی بیشترین بهره را می برند. در عین حال، در صنعت ساختمان به هدف تولید پنل های نمای خارجی و سازه های سبک قابل استفاده است.
بیلت مسی
با استفاده از مس خالص یا آلیاژهای آن مانند برنج و برنز ساخته می شود. دارای رسانایی الکتریکی و حرارتی بسیار بالایی است و در صنایع برق و الکترونیک( تولید سیم و کابل های انتقال نیرو، موتورهای الکتریکی و قطعات الکترونیکی ) کاربرد دارد. برخورداری از قابلیت بازیافت بالا، از دیگر ویژگی های خوب این محصول به شمار می رود.
فرایند تولید بیلت
فرایند تولید شمشال در صنعت فولاد، مراحل مختلفی را پشت سر می گذارد.
استخراج و آماده سازی مواد اولیه
این ماده خام پس از فرآوری، به همراه زغال سنگ و سنگ‌آهک وارد مرحله ذوب می شود. در نظر داشته باشید که این ترکیبات برای تولید فولاد خام ضروری هستند و نقش مهمی در کنترل ترکیب شیمیایی نهایی دارند.
تولید فولاد خام از طریق ذوب سازی
در راستای تبدیل سنگ آهن به فولاد خام، روش کوره بلند متوال تر است. به این ترتیب که در آن سنگ آهن به همراه کک و مواد گداز آور در دمای بسیار بالا ذوب شده و چدن مذاب تولید خواهد شد. در روش دیگر، از کوره های قوس الکتریکی بهره می برند که در آن ضایعات آهنی ذوب شده و به فولاد تبدیل می‌گردند.
تصفیه و تنظیم ترکیب شیمیایی
پس از تولید فولاد مذاب، ترکیب شیمیایی آن با افزودن عناصر آلیاژی مانند کروم، منگنز، نیکل تنظیم می شود. همچنین، حذف ناخالصی هایی مانند گوگرد و فسفر از طریق روش های متالورژیکی در همین زمان انجام می گیرد تا استحکام و انعطاف پذیری محصول به سطح بالاتری افزایش پیدا کند.
ریخته گری مداوم
فولاد مذاب بعد از گذر از مرحله تنظیم ترکیب شیمیایی، وارد فرایند ریخته‌گری مداوم می شود. اینجاست که فولاد مذاب درون قالب های مسی خنک شونده ریخته شده و به تدریج منجمد می گردد و بیلت هایی با ابعاد مشخص شکل می گیرند.
برش و آماده سازی نهایی
لازم به ذکر است که پس از خروج از ریخته گری، بیلت های تولید شده با استفاده از مشعل های برشی یا گیوتین های صنعتی به طول های استاندارد برش داده می شوند. این در حالی است که سطح آن ها برای حذف زائده ها و پوسته های اکسیدی تمیزکاری شده و در صورت نیاز تحت عملیات حرارتی برای بهبود خواص مکانیکی قرار می‌گیرند.
ذخیره سازی و ارسال به واحدهای نورد
وقتی بیلت های آماده شده تحت بازرسی کیفیت قرار گرفتند و تایید شدند، در انبارهای مخصوص ذخیره و برای مراحل بعدی نورد ارسال خواهند شد.
مهمترین استانداردهای مورد استفاده در تولید بیلت
اشاره به این موضوع مهم، اهمیت زیادی دارد که به شما بگوییم در تولید بیلت فولادی، رعایت استانداردهای خاص از سوی سازمان های بین‌المللی و ملی ضروری هستند.
استانداردهای بین المللی ASTM
استانداردهای ASTM (American Society for Testing and Materials) جزو معتبرترین استانداردها در تولید فولاد و مقاطع فولادی است و شامل موارد زیر می شود:
- ASTM A615: استانداردی برای میلگرد فولادی که از بیلت تولید می گردد.
- ASTM A36: با هدف ساخت سازه ها و قطعات صنعتی به دست آمده از بیلت فولادی.
استاندارد EN (استانداردهای اروپایی )
استانداردهای EN که توسط CEN منتشر می شوند در راستای تولید بیلت و مقاطع فولادی در اروپا ضروری هستند. از جمله استانداردهای مهم این دسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- EN 10025: تولید بیلت فولادی و مقاطع ساختاری مانند تیرآهن و میلگرد.
- EN 10113: فولادهای ساختمانی که از بیلت ها به دست می آیند.
استاندارد JIS (Japanese Industrial Standards)
JIS که توسط معیارهای صنعتی ژاپن تعیین می شود، استانداردهای دقیقی را برای تولید فولاد و بیلت های فولادی نعریف می کند که عبارتند از:
JIS G3101: فولادهای ساختاری ساخته شده از بیلت فولادی.
JIS G3131: فولادهای نورد گرم قابل استفاده در تولید ورق و مقاطع فولادی از بیلت.
استانداردهای ملی کشورها
در بسیاری از کشورها، استانداردهای ملی خاصی برای تولید بیلت فولادی وجود دارد که غالبا مشابه یا مطابق با استانداردهای بین المللی هستند.
مزایای استفاده از شمشال یا بیلت فولادی
قابلیت شکل پذیری و نورد راحت از مزایای اصلی بیلت فولادی محسوب می شود. به این معنی که به راحتی قابل شکل دادن و نورد شدن است و امکان تولید انواع مقاطع فولادی از جمله میلگرد، نبشی، ناودانی، سیم مفتولی و قطعات دیگر را ممکن می سازد..
بیلت فولادی در مقایسه با بسیاری از مواد اولیه دیگر، هزینه پایین تری دارد. این مزیت به واسطه استفاده از فرآیندهای ریخته گری مداوم و بازده بالای تولید است که هزینه های ساخت را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
فولاد یک ماده قابل بازیافت است و بیلت فولادی که از ضایعات فولادی تولید می شود، دوباره در چرخه تولید قرار می گیرد.
تفاوت شمش، بلوم، تختال و بیلت
شمش، بلوم، تختال و بیلت چهار نوع مختلف از محصولات نیمه آماده فولادی هستند که در فرآیند تولید مقاطع فولادی مورد استفاده زیادی قرار می گیرند. تفاوت اصلی این محصولات به ابعاد، شکل و کاربرد آن ها ارتباط دارد. شمش در واقع، ابتدایی ترین محصول از فرآیند ذوب و ریخته گری است و با ابعاد بزرگتر و شکل مستطیلی در تولید محصولات فولادی با مقیاس‌های بزرگ قابل استفاده خواهد بود. بلوم نیز مشابه شمش است، ولی ابعاد آن کمی کوچک تر است و بیشتر در تولید مقاطع بزرگ از جمله تیرآهن و نبشی کاربرد دارد. تختال ابعادی نازک تر و وسیع تر از بیلت دارد و عمدتاً در تولید ورق های فولادی و در فرآیندهای نورد گرم ترجیح داده می شود. بیلت به واسطه سطح مقطع کمتر در تولید مقاطع فولادی کوچک تر مانند میلگرد، سیم مفتولی و پروفیل های مختلف بیشتریت استفاده را خواهد داشت. استفاده می‌شود.
کاربردهای بیلت
در صنعت خودروسازی، بیلت به منظور تولید قطعاتی مانند شاسی، اجزای موتور، پیچ و مهره های مقاوم و اجزای بدنه خودرو کاربرد دارد. استفاده از بیلت آلیاژی یا فولاد ضد زنگ در این صنعت باعث میزان مقاومت محصول را در برابر ضربه، خوردگی و سایش بالا می برد.
بیلت های فولادی و آلیاژی در ساخت لوله های مقاوم در برابر فشار و حرارت، مخازن ذخیره سازی و تجهیزات حفاری قابل استفاده هستند.
نوع فولاد ضد زنگ و آلیاژی در صنایع دریایی به جهت ساخت بدنه کشتی، قطعات مقاوم در برابر آب شور، سکوهای نفتی و تجهیزات بندری مورد استفاده قرار می گیرند.
در تولید ابزارهای صنعتی، چرخ دنده ها، قالب های فلزی، تیغه های برش و ماشین‌آلات سنگین، از بیلت های آلیاژی بهره می برند.
قیمت روز بیلت در بازار فولاد ایران
قیمت بیلت فولادی در بازار ایران به طور روزانه و بر اساس نرخ ارز، هزینه های تولید، تقاضا و عرضه و شرایط اقتصادی کشور مدام در حال تغییر است. حتی قیمت ها ممکن است در طول روز بارها تغییر کنند و کم و زیاد شوند. البته در نظر داشته باشید که اعتبار کارخانه تولید کننده، کیفیت محصول و شرایط بازار، تفاوت هایی را در نرخ قیمت گذاری محصول به همراه دارد. به منظور دریافت قیمت های به‌روز و دقیق محصول به کارشناسان مجموعه فروشگاهی رویش استیل تماس حاصل فرمایید.
مشخصات بیلت یا شمشال
سطح مقطع بیلت کمتر از 230 سانتی متر مربع است.
دارای مقطع مستطیلی یا مربعی با گوشه های تیز یا گرد شده.
طول بیلت ها بین 6 تا 12 متر متغیر است.
استحکام کششی و مقاومت به ضربه بسته به گرید متفاوت خواهد بود.
چگالی استاندارد بیلت فولادی حدود 7.85 گرم بر سانتی متر مکعب در نظر گرفته می شود.
تولید از طریق ریخته گری مداوم (CCM) یا روش های ریخته گری سنتی.
همانطور که در لابه لای متن نیز توضیح داده شد، بیلت فولادی در لیست محصولات نیمه‌آماده صنعت فولاد قرار می گیرد. قیمت و تولید بهینه این محصول تحت تأثیر عواملی مانند استانداردهای صنعتی، فرآیندهای تولید و وضعیت بازار قرار دارد. در این راستا، رعایت استانداردهای معتبر و استفاده از فناوری های نوین در تولید بیلت با افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه ها و ارتقاء کیفیت محصولات همراه خواهد بود.
